Trump Hoãn Thuế: Chiến Lược Kinh Tế Chính Trị Đằng Sau Cú Quay Xe Lịch Sử
- Nguyễn Trung Kiên
- 10 thg 4
- 5 phút đọc
Ngày 9/4/2025, Tổng thống Donald Trump gây sốc khi tuyên bố Trump hoãn thuế đối với 70 quốc gia (trừ Trung Quốc) trong 90 ngày để đàm phán, chỉ 24 giờ sau khi thuế quan có hiệu lực. Từ sự hoảng loạn trên thị trường tài chính đến phản ứng dè dặt của các nước, đây là một nước cờ kinh tế chính trị đầy tính toán. Với tư cách một chuyên gia phân tích kinh tế chính trị thế giới, tôi sẽ mổ xẻ sự kiện này, mang đến góc nhìn chuyên sâu về chiến lược của Trump, tác động toàn cầu và bài học cho Việt Nam.
I. Trump hoãn thuế: Vũ khí kinh tế trong tay một nhà đàm phán
Ngày 8/4/2025, chính sách thuế quan của Trump nhắm vào hơn 180 quốc gia, với mức thuế từ 10% (EU) đến 46% (Việt Nam), khiến thị trường chứng khoán toàn cầu chao đảo. Theo Financial Times, S&P 500 giảm 2,4% (1.350 tỷ USD vốn hóa bốc hơi), trong khi VN-Index mất 62 điểm (3,8%), xuống 1.570 điểm (HOSE). Nhưng chỉ một ngày sau, Trump tuyên bố hoãn thuế, mở ra 90 ngày đàm phán. Ông phát biểu trên Fox News: “Các quốc gia đang xếp hàng để thương lượng với Mỹ, và chúng ta sẽ đạt được thỏa thuận tốt nhất”.
Joseph Stiglitz, nhà kinh tế đoạt giải Nobel, bình luận trên The Guardian: “Trump sử dụng thuế quan như một đòn tâm lý, ép các nước vào thế bị động”. Dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ cho thấy, trong 72 giờ sau tuyên bố, 15 quốc gia, bao gồm Việt Nam, Canada và Đức, đã cử phái đoàn đến Washington. Đây không chỉ là chiến thắng chính trị mà còn là minh chứng cho sức mạnh kinh tế của Mỹ trong việc định hình trật tự thương mại toàn cầu.
Phân tích chuyên sâu: Với các chuyên gia kinh tế chính trị, động thái này phản ánh chiến lược “cây gậy và củ cà rốt” của Trump: tạo áp lực tối đa, rồi nhượng bộ có điều kiện để củng cố vị thế siêu cường của Mỹ.
II. Phản ứng toàn cầu: Từ nhượng bộ đến đối đầu
Sự kiện Trump hoãn thuế đã tạo ra một bức tranh đa chiều về phản ứng kinh tế chính trị:
Canada: Áp thuế 25% lên xe ô tô Mỹ không đạt chuẩn USMCA, nhưng chỉ ảnh hưởng 12 tỷ USD trong tổng kim ngạch 240 tỷ USD với Mỹ (2024, Bộ Thương mại Mỹ). Đây là phản ứng mang tính biểu tượng, tránh leo thang xung đột với láng giềng.
EU: Công bố thuế 25% với nông sản Mỹ từ 15/4/2025, tác động 23 tỷ USD trong tổng kim ngạch 2.100 tỷ USD (Eurostat). Nhà kinh tế Dani Rodrik nhận xét trên Project Syndicate: “EU chọn cách trả đũa vừa đủ để bảo vệ lợi ích, nhưng không muốn đối đầu trực diện với Mỹ”.
Trung Quốc: Đáp trả quyết liệt với thuế suất tương ứng, áp dụng ngay lập tức lên hàng hóa Mỹ trị giá 130 tỷ USD (2024, Hải quan Trung Quốc). Scott Bessent, Bộ trưởng Tài chính Mỹ, cảnh báo trên CNBC: “Cuộc chiến Mỹ-Trung sẽ định hình kinh tế toàn cầu trong thập kỷ tới”.
Việt Nam: Với thặng dư thương mại 104,4 tỷ USD với Mỹ (2024, Tổng cục Hải quan), Việt Nam tận dụng 90 ngày đàm phán để giảm nguy cơ thuế 46%. Ngày 6/4, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã gặp Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo, cam kết tăng nhập khẩu hàng hóa Mỹ thêm 10 tỷ USD trong năm 2025.
Phân tích chuyên sâu: Sự phân cực giữa Mỹ và Trung Quốc là xu hướng không thể đảo ngược, trong khi các nước nhỏ hơn như Việt Nam phải tìm cách cân bằng giữa lợi ích kinh tế và áp lực chính trị. Với nhà phân tích chính trị, đây là bài học về sự linh hoạt trong ngoại giao kinh tế.
III. Việt Nam và thị trường tài chính: Cơ hội trong cơn bão
Cú sụt giảm 62 điểm của VN-Index ngày 8/4 phản ánh nỗi lo thuế 46%, đe dọa 119,5 tỷ USD xuất khẩu sang Mỹ (2024, Tổng cục Hải quan). Nhưng sau khi Trump hoãn thuế, chỉ số phục hồi lên 1.595 điểm ngày 9/4. Theo báo cáo của Morgan Stanley (8/4/2025), nếu đàm phán thành công, VN-Index có thể chạm 1.750 điểm vào quý 3/2025, nhờ:
Kinh tế vĩ mô: GDP quý 1/2025 tăng 6,8% (Tổng cục Thống kê), vượt Thái Lan (4,2%) và Indonesia (5,1%).
Doanh nghiệp: Các công ty như Vingroup (lợi nhuận quý 1 dự kiến tăng 18%) và Viettel (tăng 12%) sẽ là động lực cho thị trường, theo VNDIRECT.
Tại Trung Kiên Techdevinco, chúng tôi nhận thấy đây là cơ hội để các nhà đầu tư dài hạn tham gia vào các ngành xuất khẩu (dệt may, điện tử). Nouriel Roubini, nhà kinh tế nổi tiếng, bình luận trên Bloomberg: “Các nước như Việt Nam có thể biến áp lực thành cơ hội nếu biết tận dụng đàm phán”.
Phân tích chuyên sâu: Với chuyên gia tài chính, đây là thời điểm để đánh giá lại danh mục đầu tư. Với nhà phân tích kinh tế chính trị, sự kiện này nhấn mạnh vai trò của các nước đang phát triển trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Kết luận: Trump và bài học kinh tế chính trị thế kỷ 21
“Cú quay xe” của Trump không chỉ là một chiến thuật thương mại, mà còn là bài học kinh tế chính trị về cách sử dụng sức mạnh để định hình trật tự thế giới. Với Việt Nam, đây là cơ hội để củng cố vị thế kinh tế trong bối cảnh phân cực Mỹ-Trung. Với các chuyên gia và nhà đầu tư, đây là lời nhắc nhở rằng trong khủng hoảng luôn ẩn chứa cơ hội – nếu biết đàm phán và hành động đúng lúc.
Nguồn tham khảo:
Lưu ý: Bài viết thể hiện phân tích độc lập từ trungkiengroup.com, không phải khuyến nghị đầu tư. Mọi quyết định cần tham khảo thêm từ chuyên gia tài chính.
Bài viết hay:
Comments